Şİmdİki zaman, czyli czas teraźniejszy „–yor” cz. 1: zasady, tworzenie
Dzisiaj poznamy najważniejszy i najbardziej przydatny na początku nauki języka tureckiego czas - şimdiki zaman, czyli czas teraźniejszy.
Skąd się wzięła nazwa?
şimdi – teraz
şimdiki – teraźniejszy
zaman – czas
şimdiki zaman – czas teraźniejszy
Şimdiki zaman to czas używany do formułowania wydarzeń i
działań, które:
1)
trwają w
chwili wypowiedzi
np.
- Sen ne yapıyorsun?
- Kahvaltı
hazırlıyorum.
czyli
- Co robisz?
- Przygotowuję
śniadanie.
2)
są przedstawiane jako fakty
np.
Ben çok okuyorum.
czyli
Dużo czytam.
3)
wyrażają przyszłość (już ustaloną!)
np.
Yarın işe gidiyorum.
czyli
Jutro idę do pracy.
(Niektórych dziwi, że
o przyszłości mówimy używając czasu teraźniejszego, ale zauważ, że to użycie w
języku polskim działa tak samo:
jutro idę do pracy;
w lipcu jadę na Mazury;
za tydzień farbuję włosy;
…)
Czas teraźniejszy jest tworzony za pomocą niezmiennego sufiksu
„-yor”, który pierwotnie był
czasownikiem posiłkowym. Dodaje się go po części głównej czasownika przed
sufiksem osobowym.
Więcej o tureckich czasownikach przeczytasz tu:
BEZOKOLICZNIK W JĘZYKU TURECKIM + LISTA 30 NAJPOPULARNIEJSZYCH CZASOWNIKÓW (+WIDEO)
Jak wygląda to w praktyce? Przeróbmy to na przykładzie czasownika „okumak” (czytać).
W taki sam sposób odmieniają się inne czasowniki, których
temat zakończony jest samogłoską, np..: uyumak lub yürümek.
Uwaga!
Sufiks osobowy jest dobierany zgodnie z zasadą dużej harmonii samogłoskowej. Więcej o niej przeczytasz w poniższym poście:
Ze względu na to, że w czasie teraźniejszym ostatnią samogłoską po której zostaje doklejony sufiks osobowy jest samogłoska „o” z „yor”, w każdym czasowniku mamy tylko ten jeden zestaw sufiksów osobowych (z samogłoską „u” i w trzeciej osobie liczby mnogiej z „a”).
W przypadku czasowników spółgłoskowych, przed przyrostkiem „yor” musimy dodać odpowiednią samogłoskę (ü, u, i, ı) według zasady dużej harmonii samogłoskowej. Ma to na celu oddzielenie od siebie dwóch spółgłosek – temat
czasownika kończy się spółgłoską a sufiks czasu teraźniejszego spółgłoską się
zaczyna.
Uwaga, „y” w języku tureckim to spółgłoska! Więcej o tym
przeczytasz tu:
Inne przykłady takich czasowników: kalkmak, almak, bakmak, oturmak.
Zadanie domowe dla Ciebie:
odmień przez osoby w czasie teraźniejszym czasownik "oturmak" i "uyumak". Podziel się z nami swoją pracą
domową w komentarzu. Powodzenia!
Komentarze
Prześlij komentarz